ZAYIF HADİS

Sahih ve hasen hadisin şartlarını taşımayan hadislere denir. (bk. Sahih Hadis, Hasen Hadis) Zayıf hadisler, zayıflığının derecesi bakımından, zayıflığı ağır olan ve zayıflığı ağır olmayan hadisler kısımlarına ayrılır. Hadis, râvîsinin günahkâr, yalancı veya yalancılıkla itham edilmiş, zındık, gafleti fazla, çok hata sahibi ve hadis uyduran bir kimse olması halinde, çok zayıf olur. Adaletli olmakla birlikte hafızası iyi olmayan, vehim veya gaflet sahibi olan ya da yaşlılık nedeniyle rivâyetleri karıştıran râvînin rivâyet ettiği hadisler ile mürsel ve müdelles hadisler az zayıf hadislerdir.

Zayıf hadisler şu şekilde tasnif edilmiştir: a) Senedi muttasıl olmadığından dolayı zayıf kabul edilenler; mulallak, mürsel, munkatı, mu'dal, (muttasıl olduğu bilinmeyen) muan'an, müdelles. b) Râvîsinde adalet şartı bulunmadığından dolayı zayıf kabul edilenler; meçhul, mübhem, (yalancılık ve günah işleme dolayısıyla) metrûk, münker. c) Râvîsi zabt özelliğini taşımadığı için zayıf kabul edilen hadisler; (gaflet ve fazla hata dolayısıyla) metruk, muzdarib, muallel, şaz.

Zayıf hadisle amel etme konusunda âlimler üç farklı görüş ileri sürmüşlerdir; a) mutlak olarak amel etmek caiz değildir, b) Mutlak olarak amel edilebilir, c) İnanç esasları ve dinî hükümler dışında, amellerin faziletleri gibi konularda, çok zayıf ya da mevzû olmamak kaydıyla amel edilebilir. (A.G.)