Çocuklarda Öz Saygıyı Geliştirecek 20 Yol

tarafından EyLüL 28.06.10 8:24

[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.]

Çocu?a öz sayg? kazand?rma, çocu?un ö?renme, sevme ve hyayal gücü yetene?ini güçlendirmektedir. Öz sayg?, mutlulukla ve hayattaki ba?ar?yla ilgilidir. Baz? dü?ünürlere göre öz sayg?, tamamen aile sevgisiyle birlikte iyi bir e?itimin ürünüdür. New York’lu psikolog ve gençlik terapisti Prof. Dr. Barbara Berger’e göre öz sayg?, çocu?un kendi kendisiyle gurur duymas?d?r. Yüksek öz sayg?ya sahip olmak, çocu?un hem sevgi dolu hem de yetenekli olmas?n? sa?lamaktad?r. Çocuk, de?erli oldu?una inanmal?, bir ?eyler önermeli ve kendi kendisiyle ve çevresiyle bar???k olmal?d?r.

Çocu?un sevgiyi ve yetene?ini hissetme derecesi, gelecekteki ya?am?nda onu her alanda etkileyecektir. Ayn? zamanda da, çocu?un yarat?c?l?k yetene?ini, di?erleriyle ili?kisini ve ba?ar?l? olmas?n? belirlemede önemli bir faktör olmaktad?r. Ebeveynler, çocu?un öz sayg?s?n?n ilk temellerini olu?tururlar. Çocu?un kendini sevgi dolu ve yetenekli hissetmesi için aileler neler yapabilir? ??te burada öz sayg?y? geli?tirecek 20 yol bulunmaktad?r.

1. ?arts?z Sevgi Göstermek

Çocu?unuz her ne yaparsa yaps?n ona de?er verdi?inizi ve kabul etti?inizi bilmesini sa?lay?n. Ev ona göre, risk ve tehlikelerle dolu dünyadan döndü?ü zaman, sevgi için, emniyetli bir yak?t alma istasyonu gibidir. Mesajlar?n?z “Seni seviyorum - odan?n kirli olmas?na ra?men, k?z karde?in kadar atletik olmamana ra?men, notlar?n?n çok iyi olmamas?na ra?men, yapt?klar?ndan ho?lanmama ra?men - hala seni seviyorum” olmal?d?r. Onu hala sevdi?inizi göstermek ve çocu?unuzun yanl?? davran???n? düzeltmek için, onun do?ru yapt??? bir ?eyi görerek i?e ba?layabilirsiniz. Örne?in, odas? karma kar???ksa ve sadece yata??n? toplam?? ise ona “Gerçekten yata??n? toplad???na çok sevindim. ?imdi senden istedi?im ?ey masan? temizlemen” diye ifade edin.

2. Sinirli Olman?zdan Sorumlu Oldu?unu Belirtmek

4 ya??ndaki çocu?unuz oyunca??n? yatmakta olan karde?inin be?i?ine f?rlatt??? için sinirlisiniz. Onun böyle bir hareketinde sinirinizi ona nas?l aktar?rs?n?z? Prof. Dr. Thomas Gordon’un önerdi?i en basit mesaj “Ben” mesaj?d?r. “Sen kötü bir çocuksun!” ya da “Sen aptals?n!” yerine, “Sen böyle yapt???nda, ben …………../………… hissediyorum”, “Sen oyuncaklar?n? att???nda kendimi sinirli hissediyorum. Ona gerçekten zarar verebilirdin” diyebilirsiniz. Buradaki mesaj, duygular?n?z?n onun çocuk dünyas?na de?il onun belirli davran??lar?na yönelik oldu?udur.

3. Aç?k ?steklerde Bulunmak

Çocu?unuzun ondan ne istedi?inizi bilmesini sa?lay?n. Bu ona alternatif davran??lar? ö?renmesi için bir ?ans verecektir. Örne?in; “Oyuncaklar?n? karde?inin be?i?ine atmamal?s?n. Bunun yerine o uyand???nda ona trenini gösterebilirsin” ?eklinde bir aç?klama yap?lmal?d?r. ?stekleri ona aç?kca belirtmek, ondan ne istedi?inizi anlamas?n? kolayla?t?racakt?r.

4. Dinlemeyi Ö?renmek

Çocuklar?n duygular?, gözlemleri ve alg?lad?klar? dinlenmeye de?erdir ve böyle yapmak çocuklar?n öz sayg?lar?n? art?rmaktad?r. Size bir?eyler söylemek istedi?inde, gerçekten ona zaman ay?ramayacaksan?z uygun olmad???n?z? ve ne zaman uygun olaca??n?z? söyleyin. Gordon’un bir ba?ka tekni?i olan “Aktif dinleme”de, çocu?unuzu yan?n?za ça??r?p onu duydu?unuzu ve onun ne söylemeye çal??t???n? anlad???n?z? ifade edin. Mesela 7 ya??ndaki bir k?z çocu?u ?öyle diyebilir:

K?z: “Baba sana çok k?zg?n?m ve bir daha odama girmeni istemiyorum”.
Baba: “Sen gerçekten çok k?zg?ns?n öylemi h?mm”.
K?z: “Evet çünkü sen beni kaymaya götürece?ini söylemi?tim ama art?k çok geç”.
Baba: “Oh, anlad?m. Çünkü seni d??ar?da kaymaya götürece?im konusunda söz verdim ve bu sözü tutmad?m. Gerçekten üzgünüm. Çok geç vakte kadar çal??t?m ve seni aramay? da unuttum. Bunu yar?na alabilir miyiz?”

Aktif dinlemeyle aileler, olaylar? daha çok çocu?un gözünden görmeye ba?lamakta ve böylece çocuk da duygular?na önem verildi?ini anlamaktad?r

5. Çocu?un Duygular?n? Ciddiye Almak

Çocu?unuzun korkular?n? ve negatif duygular?n? onlar? reddetmektense ciddiye al?n ve onlar? yenmesine ve kendi çözümünü bulmas?na izin verin. O?lunun canavarlardan korktu?unu ö?renen bir baban?n yakla??m? a?a??da verilmi?tir.

O?lan: “Baba yata?a gidemiyorum. Çünkü odamda canavarlar gizleniyor”.
Baba: “Gel bakal?m belki canavarlarla arkada? oluruz. Canavarlar ne yemekten ho?lan?yor biliyor musun?”.
O?lan: “Belki tatl?, bisküvi seviyordur”.
Baba: “Bu ho?lar?na gidebilir. Gel canavarlara yemek koyal?m. Canavarlara ne istedi?ini sor? Neden sormuyorsun?”.
O?lan: “?nsanlar? korkutmak istiyor”.
Baba: “Neden?”
O?lan: “Güçlü hissetmek için”
Baba: “E?er onunla arkada? olursan sana ne yapabilir?”.
O?lan: “Beni koruyabilir.”
Baba: “Bana iyi bir arkada? olabilir gibi geliyor ya sana?”.
O?lan: “Evet.”

Bu diyalog sayesinde aileler, çocu?un duygular?n? ya da neye gereksinimi oldu?unu ö?renmekte, çocuk art?k canavar?n kendisine fazla tesiri olmayaca??n? görerek daha pozitif dü?ünmektedir. En önemlisi de çocu?un canavara yans?tt??? gücü kendine çevirmesidir.

6. Çocu?un Varl???n? Kabul Etmek

Annelerin zaman zaman söylenmelerinin hatta jestlerle bile “ke?ke çocuk do?urmasayd?m, o bir yük ve art?k dayanamayaca??m” diye ifade etmelerinin yanl?? oldu?u, özellikle bu gibi mesajlar s?k s?k tekrar edildi?inde çocu?un istenmedi?i ve kendisine de?er verilmedi?i duygusuna kap?lacaklar? uzmanlarca hat?rlat?l?r. Bu durum özellikle evdeki yeni bebekle ilgili olmas?na ra?men, annelerin bu yak?nmalar? uyumlu bir çocu?un bile istenmedi?ini dü?ünmesine neden olmaktad?r. Böyle zamanlarda çocuklar?n özel bir ilgiye ihtiyaçlar? vard?r. Aileler yak?nlar? taraf?ndan desteklenmeli ve ya?ant?daki çocu?un varl???na de?er verilmelidir.

7. De?erlendirecek Günlük Bir ?eyler Bulmak

Çocuklar kötü bir ?ey yapt?klar?nda ilgi çekmek, iyi bir davran??ta bulunduklar?nda da onaylanmak istemektedirler. Yapt?klar?, her gün yap?lan s?radan bir ?ey bile olsa, de?erini art?ran yapt?klar?n?n onaylanmas?d?r. Çocuklar?n sevgi ve yeteneklerini onlara hat?rlatan baz? etkinlikler a?a??da s?ralanm??t?r.

- Disiplin içermeyen tüm ailecek yenen bir ak?am yeme?i. Herkes o gün birbiriyle ba?ard?klar?, ö?rendikleri veya hissettikleri güzel ?eyleri payla?abilir. Örne?in; “Okula zaman?nda gittim” veya “Bir kurba?a buldum”. Ebeveynler de bu etkinli?e kat?larak çocuklar?n?n ba?ar?lar?n? onaylad?klar?n? gösterebilirler. Sorunlar? olan çocuklara bu arada “Bugün seni müthi? bir ?ey yaparken gördüm. Ayakkab?n? giydin ve ba?c?klar?n? kendin ba?lad?n.” diyerek te?vik edilebilir.
- Yine yemekte, s?rayla herkesle ilgilenilir ve di?erleri onun nesini sevdi?ini, ho?land???n? ve takdir etti?ini söyleyebilir. Örne?in; “Senin ö?rendi?in yeni ?ark?y? çok seviyorum.” veya “Bu sabah söylediklerin gerçekten beni etkiledi”.
- Çocu?unuzun odas?na, banyodaki aynaya veya beslenme çantas?na ufak ka??tlara çizilmi? küçük resimler ya da yaz?lm?? sevgi mesajlar? konulabilir.
- Çocu?unuzun yata??n?n ba? ucuna onun yapmay? sevdi?i bir etkinli?i içeren (örne?in oyun oynad??? veya ata bindi?i) ve ailenin topluca yer ald??? iki foto?raf konulabilir. Böylece çocuk her gece beceriklili?ini ve sevdiklerini hat?rlayacakt?r.

8. Çocukla Yaln?z Vakit Geçirmek

Bir çok ebeveyn için zaman çok s?n?rl?d?r. Bununla beraber uzmanlar herbir çocukla yaln?z zaman geçirmenin çok önemli oldu?unu belirtmektedirler. Bir pazar sabah? d??ar?da kahvalt? edilebilir veya yemekten sonra parkta küçük bir yürüyü? yap?labilir. Zaman zaman onun seviyesine inip onun kurallar? ve oyuncaklar?yla oynamak da yararl? olacakt?r. Karde?ini k?skanan ve yeni do?an bebekten dolay? geri planda kalan çocu?unuzla yaln?z zaman harcamak için çaba sarfetmelisiniz.

9. Çocu?un Baz? ?eyleri Kendisinin Yapmas?na ?zin Vermek

Ebeveynler genellikle çocuklar?n?n yapmakta zorland??? i?leri üzerlerine alarak onlara yard?mc? olduklar?n? dü?ünürler. Bu yard?m, “Sen bunu yapamazs?n. Sen yeterince iyi de?ilsin” mesajlar?n? verebilir, ki bu da çocu?un kendine olan sayg?s?n? azalt?r. Çocuklar?n bir i?i ba?armak için mücadeleye davet edilmeleri gerekmektedir. Ayr?ca çocuklara, problemlerini çözmek ve kendi yeteneklerini ke?fetmek için f?rsatlar da verilmelidir. Yard?m istediklerinde, ilk olarak, o i?in üstesinden gelebileceklerine onlar? inand?rarak cesaretlendirmek gerekir. “Hadi bakal?m, ?u elbiseni kendin dü?meleyebilecek misin görelim?” denilebilir. Ya da direkt olmayan tavsiyelerde bulunulabilir. Örne?in “Ba? parma??n? ilikten geçirirsen, daha kolay dü?meleyebilirsin”.

10. Çocu?un Özel E?yalar?na Sayg? Göstermek

Anne-babalar, s?kl?kla çocuklar?na verdikleri oyuncaklar?n ve kitaplar?n kontrolünü elde tutarlar. Örne?in; bir e?yas?n?n at?lmas?na, çocuktan çok ebeveynler karar verir. Çocu?unuzun o oyuncakla oynamaça??n?n geçti?ini dü?ündü?ünüz halde, çocu?un ona hala ve belki de y?llarca ihtiyac? olabilir. Bu nedenle e?yalar?n? atmadan önce ona sormal?s?n?z.

11. Çocu?un Dü?üncelerine Sayg? Göstermek

Çocu?unuzun herhangi bir konuda dü?üncesini sorman?z, onun duygular?n?n, gözlemlerinin ve alg?lay???n?n de?erli oldu?unu dü?ünmesini sa?layacakt?r. Partiye giderken ne giyece?inizi ya da ö?le yeme?inde ne yapabilece?inizi ona sorabilirsiniz. Tabii her zaman çocu?unuzla ayn? görü?te olmayabilirsiniz. Ama ona neden onun görü?ünden farkl? bir karara vard???n?z?n sebeplerini aç?klarsan?z, dü?üncelerinin tamamen faydas?z olmad???n? anlayabilecektir.

12. Çocu?un Yeteneklerini Kabul Etmek

Her yeni beceri ve ba?ar?, onun yetenekli oldu?u dü?üncesini kuvvetlendirmektedir. Ne kadar küçük olursa olsun her ba?ar?s? kabul edilmeli ve ona ba?ar?l? olaca?? ?eyler bulunmal?d?r. Ayr?ca ebeveynler, onlardan baz? ?eyleri kendilerine ö?retmelerini isteyebilirler. Yeni bir bilgisayar oyunu oynamay? veya bir sihirbazl?k numaras?n? ö?retmesi istenebilir, buradaki mesaj aç?kt?r: “Sen yeteneklisin.” Baz? ?eyleri yaparken onun yard?m? istenebilir. Örne?in; akrabalara hediyeler haz?rlarken fikri al?nabilir ya da bir çalar saat yard?m?yla sabah kendi kendine uyanabilmekte yeterli oldu?u gösterilebilir. Çocu?unuzun notlar? çok kötü olmad?kça, onun ba?ka ba?ar?lar?n?n ve çabalar?n?n oldu?unu kabullenmesi sa?lanabilir. Örne?in; matematikte zay?fsa, fakat ödevlerine özen gösteriyorsa ya da sizden özel yard?m istiyorsa, onun çabalar? dikkate al?nmal?d?r. Ayr?ca, akademik ba?ar?s? iyi olmayan bir çocu?un, atletik ya da artistik ba?ar?s? iyi olabilir. Onu bu yeteneklerinden dolay? övmek ve cesaretlendirmek gerekmektedir.

13. Çocu?un Tercihlerine Sayg? Göstermek

Çocu?un kendine olan sayg?s?n? art?rman?n bir yolu da, onun tercihlerini ve duygular?n? kabul etmektir. Ebeveynler, çocuklar? için e?lenceli veya yararl? olan etkinlikleri önerebilirler. Fakat onu önyarg?l? davranmaya zorlarlarsa, çocuk kendisinin yeterince iyi olmad??? mesaj?n? alacakt?r.

14. Çocuklara Önemli Olan?n Vücutlar? Olmad???n? Ö?retmek

Çocuklar büyürken, yüzlerindeki sivilcelerden veya çillerden rahats?z olmaktad?rlar. Ebeveynler, onlara vücudun sadece bir paket oldu?unu, gerçek hediyenin içeride oldu?unu yani ki?ili?in varl???n? anlatmal?d?rlar. Onlar?n ba?lar?na gelen bu tür problemlerin anla??ld??? ve o ya?larda ba??m?za geldi?i, fakat bu tür ?eylerin geçici ve kontrolümüz alt?nda oldu?u belirtilmelidir. E?er çocukta kilo veya deri problemi varsa bile, onu nas?l görünürse görünsün sevdi?inizden emin olmas?n? sa?lamal?s?n?z. E?er çocuk görünü?ü ile ilgili bir ?eyler yapmak istiyorsa ona ya?ant?s?n? de?i?tirmesini destekleyecek bir ?ekilde yard?m önerilebilir. “Kilondan ?ikayet ediyor gibi bir halin var. E?er ilgilenirsen, bu konuda yapabilece?in yeni bir?eyler duydum”. Ama “Hay?r, te?ekkür ederim” cevab?na da haz?r olunmal?d?r. E?er kabul ederse, onu bir diyet ya da eksersiz program? takip etmesini sa?layarak destekleyebilirsiniz.

15. Çocuk ?çine Kapan?ksa Yard?m Etmek

Çocuklar?n baz? bozuk ya da sözel olarak rahats?z edici davran??lar? onlar?n kendilerine sayg?lar? hakk?nda ciddi mesajlar verebilir. Böyle zamanlarda ebeveynler, sevgiyi ve gerçekleri sunarak yard?mc? olabilirler. Onlar? ciddi bir ?ekilde dinlemeli, ne demek istediklerini anlamal? ve sonra ne söylemek istedi?inizi anlatmal?s?n?z. Örne?in; çocu?unuz, “Ben çok bos?m, hiçbir ?eyi do?ru yapam?yorum” dedi?inde, “bos oldu?unu dü?ündü?ünü biliyorum, ama seninle ayn? görü?te de?ilim. Belki, baz? ?eyleri ö?renmek için daha çok zamana ihtiyac?n var, ama biliyorum ki, sen de yeteneklisin. Hat?rlasana, oyuncak kamyonunu nas?l da tamir etmi?tin? Bu, yarat?c?l??? gerektirir.” diyerek cevap verebilirsiniz. Baz? ebeveynler, çocu?un güvenini tekrar kazanmas?n? sa?lamak için ki?ilik özelliklerini kullanmada oldukça duyarl?yken baz?lar? da çok iyi bir dinleyicidirler. Tepki her ne olursa olsun, çocuk sevildi?i ve yetenekli oldu?u üzerinde durularak ikna edilmelidir.

16. Sevgiyi Fiziksel Olarak ?fade Etmek

Ebeveynleri taraf?ndan kucaklanma ve ok?anma çocuklarda, kendine sayg?n?n geli?mesine yard?m etmektedir. Çocuklar sözel olmayan davran??lara kar?? çok duyarl?d?rlar. Çocuklara “seni seviyorum” demekten çok sevgi, davran??larla onlar? ok?ayarak belli edilmelidir.

17. Çocukla Göz Seviyesinde Konu?mak

Çocuklarla konu?urken, daima onlardan yüksekte olmamaya dikkat edilmelidir. Bu onun sadece kendini küçük hissetmesini sa?lamakla kalmayacak ayn? zamanda ebeveyn ve çocuk aras?nda büyük bir mesafe oldu?una inanmas?na da yol açacakt?r. Her zaman onunla konu?urken, yan?na çömelerek ya da oturarak ya da onu sizin seviyenize ç?kararak göz konta?? kurularak konu?ulmal?d?r. Bu daha yak?n bir ileti?imi sa?layacakt?r.

18. Çeli?kili Mesajlar Vermekten Sak?nmak

Çeli?kili mesajlar, ebeveynlerin sözleriyle ba?ka, davran??lar?yla ba?ka bir ?eyi ifade etti?inde ortaya ç?kar. Örne?in; çocu?a, çok sinirli olarak yüzüne bakmadan “seni seviyorum” demeniz ya da korktu?unda, gece yan?n?za gelebilece?ini söyleyip geldi?inde k?zman?z onu çeli?kiye dü?ürebilir. Öncelikle çocu?a kar?? dürüst olunmal?d?r. K?zarken, k?zg?n olmad???n?z? söylememelisiniz. Çocu?a model olunmal?, ona söyledi?inizi siz de yapmal?s?n?z. Fikir birlikteliklerinizi ifade etmeli ve verdi?iniz sözleri tutmal?s?n?z. ?stekleriniz ve kurallar?n?z aç?k olmal?, ne hissetti?inizi ya da ne dü?ündü?ünüzü söylemelisiniz. Sözlerinizle vücut dilinizin birbirine uymas?na dikkat etmelisiniz.

19. Duygular?n?z? Çocukla Payla?mak

Ebeveynler, çocuklar?yla incinebilecekleri duygular?n? bile payla?t?klar?nda, onlar? kendi deneyimlerini ve duygular?n? kabul etmeye cesaretlendirmi? olacaklard?r. Çocuklar, anne ve babalar?n?n an?lar?n?, e?lendikleri ve korktuklar? anlar?, nas?l kar??la?t?klar?n?, çocuklar? olmas?n?n nas?l bir ?ey oldu?unu hikaye ?ekline getirdiklerinde anne ve babalar?n? daha yak?ndan tan?yacaklard?r. Aile hikayelerini çocuklarla payla?ma, kendi kökleriyle gurur duymalar?n? sa?layacakt?r.

20. Her Çocu?un Tek Oldu?u Üzerine Odaklanmak

Çocuklar hakk?nda özel ?eyleri ebeveynler ke?fetmeli ve onlara söylemelidir. Böyle yaparak duyarl?, ?iirsel olan çocu?a yarat?c? olma ve kendini dile getirme f?rsat?; oldukça uzun boylu bir k?z çocu?una yeni spor dallar?n?n kap?s?n? açma, kariyer ve moda f?rsat? verilebilir.
Çocuklarda kendine sayg?y? geli?tirme, üstesinden gelinemeyecek bir i? de?ildir. ?ki önemli parças? oldu?u - sevgiyi ve yetene?ini hissettirme - ak?ldan ç?kar?lmamal?d?r. Ve tabii ki, her iki duyguyu besleyecek ?ekilde davran?lmal? ve konu?ulmaya çal???lmal?d?r. Ebeveynlerin mükemmel olamad?klar? ve en iyisini yapamad?klar? zamanlar vard?r. Fakat en önemlisinin, bir çocu?un sevgiyi düzenli aral?klarla almas? oldu?u unutulmamal?d?r.

Konu al?nt?d?r.

[Linkleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] ve Du@ iLe [Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.]

Ptsi	Salı	Çarş.	Perş.	Cuma	C.tesi	Paz
		1	2	3	4	5
6	7	8	9	10	11	12
13	14	15	16	17	18	19
20	21	22	23	24	25	26
27	28	29	30	31