RaMaZaN ve SaHaBe

tarafından EyLüL 06.08.10 21:31

Ashâb-i kiram hazerâti Ramazan?da coskulu bir ibâdet iklimine girerlerdi. Kendileri oruclarina îtinâ ettikleri gibi yavrularinin da bu suurla yetismesine gayret ederler, onlari Ramazan?in bereketinden istifâde ettirirlerdi. Nitekim Hz. Omer, ramazanda sarhos olan birini:
-Yaziklar olsun sana! Bizim cocuklarimiz bile oruc tutmaktadir, (Buhârî, Savm, 47) diye azarlarken, ashâbin Ramazan heyecânini, cocuklari ile birlikte teneffus ettiklerini ifâde etmistir.
Gerci sahâbe-i kirâm ramazan hâricindeki vakitlerde de nâfile ibâdetlere, bilhassa oruca cok onem vermislerdir. Pazartesi-Persembe, eyyâm-i biyz gibi belirli vakitlerde ve bulduklari her firsatta oruc tutmuslardir. Hanim sahâbîlerden Rubeyyi? bint-i Muavviz -radiyallâhu anhâ- diyor ki:
??Biz asure orucu tutardik. Kucuk cocuklarimiza da tuttururduk. Mescide gider cocuklara yunden oyuncaklar yapardik. Onlardan biri yiyecek icin agladiginda bu oyuncagi ona verir ve iftar vaktine kadar beklemesini saglardik.? (Buhari, Savm, 47; Muslim, Siyam, 136)
Sonra sahâbîler bir orucluya iftâr ettirmenin, bir aci doyurmanin sevâbi pesinde kosar, devamli olarak sofralarina misafir ararlardi. Humeyd bin Abdirrahman ashâbin iftari ile alakali diger bir hususu soyle anlatir: ?Hz. Omer ve Hz. Osman -radiyallahu anhuma-, aksam namazini, gecenin karanligini (ufukta) gorur gormez daha iftari acmadan kilarlar, namazdan sonra da oruclarini acarlardi. Bunu ramazanda yaparlardi.? (Muvatta, Siyâm, havali
Ramazan gecelerinin ihyâsi, magfiret sebebidir. Rasûlullâh -sallallâhu aleyhi ve sellem-: ?Kim, inanarak ve sevâbini Allâh?tan umarak Ramazan gecelerini ihyâ ederse, gecmis gunâhlari affolunur.? buyurmustur. (Buhârî, Terâvih, 46) Bu sebeple ashâb-i guzîn ramazan gecelerinde uzun uzun ibâdet etmeyi itiyad hâline getirmislerdir. Rasulullah -sallallâhu aleyhi ve sellem- Ramazan?da, mescidin bir kenarinda namaz kilan bir gruba ugramisti.
?-Bunlar ne yapiyor?? diye sordu.
?-Bunlar, ezberlerinde fazla Kur?an bulunmayan kimselerdir, Ubeyy bin Ka?b -radiyallahu anh- onlara namaz kildiriyor!? dediler. Efendimiz -aleyhissalâtu vesselâm-:
?-Isabet etmisler, ne kadar guzel ve iyi bir sey yapiyorlar!? buyurdular. (Ebu Dâvud, Ramazan, 1/1377)
Hasan Basri -rahimehullah-?in anlattigina gore Hz. Omer insanlari Ubeyy bin Ka?b?in yaninda toplamisti. O, bunlara ramazan gecelerinde namaz kildirmisti. (Ebû Dâvud, Vitr, 5/1429) Ubeyy -radiyallahu anh- soyle diyor:
?Ramazanda (teravih) namazindan ayrilip, hizmetcilerden alel acele sahur yemegi getirmelerini isterdik, cunku vaktin cikmasindan korkardik.? (Muvatta, es-Salât fi?r-Ramazân, 7)
Demek ki kendilerini namaza verince, sabahlara kadar ondan ayrilamiyor, imsâk vakti daralinca ancak birakiyor ve yemeklerini yiyorlardi. Bir de Ubeyy -radiyallâhu anh- guzel Kur?an-i Kerîm okumasi ile meshur bir sahabîdir. Bu sebeple insanlara Ramazan gecelerinde Kur?an ziyâfeti de veriyordu.
Su rivâyet de ashâbin Ramazan ve sâir vakitlerde geceleri nasil degerlendirdigini gostermektedir: ?Muzzemmil suresinin bas tarafi indigi zaman mu?minler, Ramazan ayindaki kalkislari gibi geceleri kalkarlardi. Bu hâl surenin (ruhsat getiren) son kismi nâzil oluncaya kadar devam etti.? (Ebu Davud, Tatavvu, 17/1305) Bu, Muzzemmil suresinin son kismi nâzil olduktan sonra kalkmaz oldular, mânasina gelmemektedir. O zamana kadar farz olarak kalkiyorlardi, bundan sonra nâfile olarak devam ettiler, demektir. Cunku hadis-i serifte: ?Gecede bir saat vardir ki, musluman bir kimsenin Allah?tan, dunya veya ahirete muteallik bir hayir talebi, o saate rastlarsa, Allah diledigini ona mutlaka verir. Bu saat her gecede vardir? buyrulmustur. (Muslim, Musafirin, 166)
Musluman olmak icin Âlemlerin Efendisi?ne gelen Sakîf kabilesi heyeti Medîne?ye Ramazan?da girmislerdi. Peygamber -aleyhisselâm- onlari, kalbleri yumusasin diye, Mescid?de misâfir etti. (Ahmed, IV, 21havali Temsilciler, geceleyin okunan Kur?ân-i Kerîm?i, ashabin teheccud namazinda okudugu sûreleri ve muslumanlarin bes vakit namazlarinda saf oluslarini seyretmekte idiler. (Vâkidî, III, 965) Onlara Islâm?in farzlari ve ahkâmi ogretildi. Fahr-i Kâinât -sallallâhu aleyhi ve sellem-, Ramazan?in kalan kisminda oruc tutmalarini da onlara emretti. Bunun uzerine Bilal-i Habesi, sahur ve iftarliklarini yanlarina goturmeye basladi. (Vâkidî, III, 96havali Bu heyetten Evs bin Huzeyfe soyle anlatir: ?Rasûlullâh -sallallâhu aleyhi ve sellem- bir gece yatsidan sonra uzun muddet yanimiza gelmedi.
«?Yâ Rasûlallâh! Yanimiza gelmekte nicin gec kaldiniz?» diye sorduk. Peygamber -aleyhisselâm-:
«?Her gun Kur?ân?dan bir hizb okumayi kendime vazife edinmisimdir. Bunu yerine getirmedikce, gelmek istemedim» buyurdu. Sabaha cikinca ashâb-i kirâma: «Siz Kur?ân?i nasil hizipleyip okursunuz?» diye sorduk. Onlar:
«?Biz sûreleri ilk ucunu bir hizb, sonra devamindaki bes sûreyi ikinci bir hizb, daha sonra sirayla yedi, dokuz, on bir ve on uc sûreyi birlestirerek birer hizb yapariz. En son olarak da Kâf sûresinden sonuna kadar Mufassal sûreleri bir hizb yaparak Kur?ân-i Kerîm?i (yedi kisimda) okuruz» dediler.? (Ahmed, IV, 9; Ibn-i Mâce, Salât, 17havali
Ashâb-i kirâm Rasûlullâh -sallallâhu aleyhi ve sellem-?e:
??Hangi sadaka daha faziletlidir?? diye sorunca,
??Ramazan ayinda verilen sadaka? buyurmuslardi. (Tirmizi, Zekat, 28/663) Bu sebeple sahâbîler zekâtlarini umumiyetle Ramazan?da vermeye calistiklari gibi Fitir sadakalarini ve nâfile infâklarini da bu ayda fazlasiyla verirlerdi. (Buhari, Keffârâtu?l-Eymân, 5) Rasûlullâh -sallallâhu aleyhi ve sellem- sadaka-i fitrin muslumanlardan buyuk-kucuk, kadin-erkek, her bir hur ve kole uzerine bir sa? hurma veya bir sa? arpa olarak farz kilindigini bildirmisti. (Buhârî, Zekât, 70-78; Muslim, Zekât, 13) Ihtiyac sâhipleri hakkinda da:
?Onlari bu (bayram) gununde ac dolasmaktan kurtariniz!? buyurmustu. (Ibn-i Sa?d, I, 24havali
Ashâbin Rasûlullâh?tan yansiyan bu guzel ahlâki tarih boyunca ecdâdimizda da devam etmistir. Bu yuce ahlâkin bir gostergesini Hâlide Nusret Zorlutuna soyle anlatir: ?Eskiden -pek o kadar eskiden de sayilmaz, kirk sene evveline kadar- bizde muhtesem konaklarin yani basinda kucuk, mutevâzi, tertemiz evcegizler vardi. Bunlarda az gelirli âileler, mutekâit (emekli) ihtiyarlar, dul nineler, yetim, oksuz torunlar sukûn ve refah icinde yasarlardi. Evet, refah icinde! Zira buyuk konaklara arabalarla tasinan kislik ve Ramazanlik erzaktan bu kucuk evlerin hisseleri gizlice ayrilir, gizlice gonderilirdi. Yardim alanin izzet-i nefsini korumak bâbinda bu gizlilige bilhassa dikkat edilirdi. Ninelerimiz, «Sag elin verdiginden, sol elin haberi olmamali.» derlerdi. Simdi oldugu gibi, giydirilen cocuklarin fotograflarini gazetelere basip dunya âleme ilan etmezlerdi? Fakir âilelerin Ramazan erzâkini ve kimsesiz yavrularin bayramlik kiyafetlerini tam zamaninda yetistirirlerdi...? (Islâm Mecmuasi, sene: 1956, sayi: 7, s. 21)
Allâh Rasûlu: ?Ramazan ayinda yapilan umre tam bir hac sayilir, yahut da benimle birlikte yapilmis bir haccin yerini tutar? mujdesini vermisti. (Buhârî, Umre, 4) Bu sebeple ashab-i guzîn Ramazan?da daha fazla umre yapmaya gayret ederlerdi.
Ramazan ayinda bulunan ve bin aydan daha hayirli olan Kadir gecesini ihya etmek her muslumanin arzusudur. Cenâb-i Hak zamanini gizli tuttugu icin Peygamber Efendimiz ve ashabi Ramazan?in son on gununde îtikâfa girerlerdi. Bu, Rasûlullâh -sallallâhu aleyhi ve sellem-?in sunneti idi. Hz. Âise -radiyallâhu anhâ-?nin haber verdigine gore, Rasûl-i Kibriyâ Efendimiz Ramazan ayinda, ibâdet husûsunda diger aylarda gorulmeyen bir gayret icerisinde olurdu. Ramazan?in son on gununde ise, kendisini daha fazla ibâdete verirdi. Bu gunlerde geceyi ihyâ eder, âilesini uyandirirdi. (Buhârî, Fadlu Leyleti?l-Kadir, 5)
Ashâb-i kiram Ramazan?da boylesine ibâdete teksif olmakla birlikte diger islerini de ihmal etmis degillerdi. Hatta onlar Ramazan?da cihâda bile cikmislardi. Nitekim Allâh Rasûlu ile birlikte Bedir Gazvesi?ni ve Mekke Fethi?ni Ramazan?da yapmislardi. O?ndan sonra da kendileri pek cok sefere bu ayda cikmis, Ramazan?in bereketi ile cihâdin faziletini birlestirmislerdi. (Muslim, Siyâm 90; Tirmizi, Savm, 18/710); Nesâi, Savm 49) Nitekim Ebu?d-Derdâ -radiyallâhu anh- soyle demektedir:
?Biz sicagi cok siddetli olan bir mevsimde, Ramazan ayinda Rasulullah -sallallâhu aleyhi ve sellem- ile birlikte sefere ciktik. Hararetin siddetinden herkes elini basina koyuyordu. Aramizda oruclu olarak sadece Allâh Rasûlu ile Ibn-i Ravâha vardi.? (Buhari, Savm 35; Muslim, Siyâm, 108; Ebu Dâvud, Savm 45/2409)
Ramazan, tevbe ile gunahlardan arinma ve ibadetlerle kemâle erme zamanidir. Bu ayda insan kendisine cekiduzen vererek gecmisini tamir edip gelecegine bir yon vermelidir. Kacirdigi firsatlari bu ayda yakalamaya calismali, Kadir Gecesi gibi bir imkâni degerlendirmenin yoluna bakmalidir. Ashâb-i kirâm bu hususta basarili olmus ve bize zengin ornekler birakmislardir.

SeVGi [Linkleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] ve Du@ iLe [Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.]

Ptsi	Salı	Çarş.	Perş.	Cuma	C.tesi	Paz
				1	2	3
4	5	6	7	8	9	10
11	12	13	14	15	16	17
18	19	20	21	22	23	24
25	26	27	28	29	30