FÂTİHA

Sözlükte "açan, açılabilecek şeylerin başı, ilk açılacak yeri" anlamına gelen Fâtiha, Kur'ân'ın birinci sûresinin adıdır. Sûreye, indirilişinde, tertibinde, yazılışında ve namazda okunuşunda ilk olduğu için Fâtihatü'l-Kitap (Kitabın başı); her türlü övgü Allah'a mahsustur anlamına gelen "el-hamdü lillâhi" ile başladığı için el-Hamd, el-Hamdü lillah; Kur'ân'ın mukaddimesi, ön sözü ve özeti mesabesinde olduğu için Ümmü'l-Kur'ân (Kur'ân'ın anası), el-Esas (Kur'ân'ın esası); yedi âyetten oluştuğu ve her fırsatta tekrar tekrar okunduğu için Seb'u'l-Mesânî; namazda bölünmeden tamamı okunduğu için el-Vâfiye; yine namazda sadece Fâtiha okunularak yetinilebildiği için el-Kâfiye"; okuyan kimse Allâh'a şükür ve dua yapmış olduğu için şükür ve dua sûresi; her namazda okunduğu için salât (namaz) sûresi; dertlere deva olduğu için eş-Şifa; arşın hazinelerinden bir hazine olduğu için el-Kenz ismi verilmiştir. Hz. Peygamber (a.s.)'in beyanına göre; "Fâtihayı okumayanın namazı olmaz" (Müslim, Salat, 111). Fâtiha, her fırsatta okunur, okuyan kimse Allah'a karşı zikir, şükür ve hamd görevlerini îfa etmiş, dua ve niyazda bulunmuş olur. Fâtiha, Kur'ân'ın nitelik itibarıyla en büyük sûresidir. (İ.K.)