İlim Âlimle Ayakta Kalır

tarafından EyLüL 05.07.10 11:45

[Linkleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] O'nu bulmal?...O'nda kalmal?

“Allah, ilmi kullar?ndan çekip ç?kartarak de?il, alimleri almak suretiyle alacakt?r. Nihayet alim kalmay?nca, halk bir tak?m cahil alimleri (gerçekte cahil, görünürde alim ki?ileri) kendilerine lider edinir. Bunlara bir tak?m sorular sorulur, onlar da ilimleri olmad??? halde fetva verirler. Böylece hem kendileri sapk?nl??a dü?erler hem de halk? dü?ürürler.” (Hadis-i ?erif)

?slâm dini do?ruyu yanl??? anlamada ilme büyük önem vermi?, ilim ö?renmeyi ve ö?retmeyi daima te?vik etmi?tir. ?lim ehli insanlar da sayg?yla kar??lanm??t?r. Hatta daha fazla ilimle me?gul olabilmeleri için ilim talep edenlere baz? ayr?cal?klar sa?lanm??t?r. Kur’an-? Kerim’de de alimlere müracaat etmenin önemine ve gereklili?ine vurgu yap?l?r.

Bilgiye ve bilginlere verilen önem, toplumu fitne ve fesattan uzak tutmak içindir. Çünkü gerçek alimler toplumun ?iddete, yanl??l??a ve sapk?nl??a yönelmesini engeller.

Fakat toplum do?ru-yanl?? hassasiyetini kaybedince gerçek alimlere hayat hakk? kalmayacak, bo?lu?u kendi hevâs?ndan konu?an sahte alimler dolduracakt?r.

Buharî, Müslim ve ?bn Mâce’nin derledi?i bu hadis, müslümanlar?n kendilerine rehberlik edecek ilim erbab?n? yeti?tirmeleri gerekti?ine dikkat çeker ve ciddi bir ?ekilde uyar?r. ?lim k?ymetlidir, ilim ehli de k?ymetlidir. Fakat bunun ?art?, ilmin insanlar? selamete ula?t?racak bir ilim olmas?, alimlerin de ilmini kendi hayat?na da geçiren, edepli, salih ki?iler olmas?d?r.

?mam Buharî rh.a., bu hadis-i ?erifi “?lim Nas?l Al?nacak?” ba?l??? alt?nda vermi?tir. Hadis-i ?eriften önce de ?u olay? nakleder:

“Ömer b. Abdülaziz, Ebu Bekr b. Hazm’a ?öyle yazd?: ‘Bak Rasulullah’?n hadisinden ne bulursan yaz. Zira ben ilmin yok olmas?ndan ve alimlerin göçüp gitmesinden korkar oldum. Kay?t esnas?nda Allah Rasulü s.a.v’in sözünden ba?kas? kabul edilmesin. Bir de alimler ilmi yays?nlar ve oturup ders versinler ki bilmeyenlere de ö?retilmi? olsun. Zira ilim gizli bir ?ey haline getirilmedikçe yok olmaz.” (Sahih-i Buharî)

Sahih-i Buharî aç?klay?c?lar?n?n bir ço?u Ömer b. Abdülaziz rh.a.’in sözü üzerinde durmu?lar ve meseleyi bu noktadan aç?klama yoluna gitmi?lerdir. Çünkü ?mam Buharî’nin de hadisten önce bu sözleri vermesi, meseleye hangi aç?dan bakm?? oldu?una i?aret etmektedir.

Buna göre insanlar? hayra ve hakka sevk edecek bilgi derlenip kay?t alt?na al?nmal? ve ö?retilerek yay?lmal?d?r.

Büyük Hanefi fakihi Bedreddin Aynî, bu hadisi aç?klarken ?öyle der: “Allah Tealâ, ilmi insanlar?n aras?ndan kald?rma veya gö?üslerinden silme ?eklinde almaz. Bu, onlar?n ruhlar?n? alarak yani alimlerin ölümüyle olur. Öyleyse yok olmadan ilmi istemek, almak laz?md?r. Bir keresinde Allah Rasulü s.a.v. “?lim kald?r?lmadan ilmi al?n.” buyurdu. Bir bedevî, nas?l kald?r?l?r, diye sordu. Bunun üzerine Allah Rasulü s.a.v. ?öyle buyurdu: “Bilmez misin ilmi ta??yan?n gidi?i, ilmin gidi?idir.” (Umdetü’l-Kârî)

Sahih-i Müslim aç?klay?c?lar?ndan olan ?mam Nevevî rh.a. de bu hadisle ilgili benzer bir aç?klamada bulunarak ?unlar? söyler: “Burada ilmin kald?r?lmas?ndan maksat, gö?üslerden silinmesi de?ildir. Buradaki mana, ilmi ta??yanlar?n ölmesidir. Böylece cahiller ba?a geçer ve cehaletleriyle hüküm verirler. Kendilerini de, halk? da sapt?r?rlar.” (el-Minhâc)

Hadis aç?klay?c?lar?, bu hadiste ilim ö?renmenin te?vik edildi?i üzerinde ?srarla durmu?lard?r. Ayr?ca hadiste ilimle me?guliyetin devaml?l???n?n önemine de dikkat çekilmi?tir. Alimlerin ölümü, yeryüzünde ilmin yok olmas?d?r. Büyük hadis alimi ?bn Hacer bu durumu ?öyle aç?klar: “?lim talep edenler var oldu?u müddetçe ilim kald?r?lmaz.” (Fethu’l-Bârî)

Hadis-i ?erifte geçen alimlerin ölümü ve ilmin yeryüzünden kald?r?lmas? kadar, “cahil alimler” ifadesi de dikkat çekicidir. Sahih-i Buharî aç?klay?c?lar?ndan Kirmanî, böyle ki?iler hakk?nda ?unlar? söyler: “Onlar bir ?ey bilmedikleri halde, ilmi var san?lan, öyle bilinen ki?ilerdir.” (?erhu’l-Kirmanî)

Zaten hadisteki uyar? bu noktada toplanmaktad?r. Hakiki alime duyulan ihtiyaç vurgulan?rken, onlar?n yerine cahil ki?ilerin gelmesiyle olu?abilecek fitne ve fesada dikkat çekilir.

Günümüzün hadisçilerinden ?brahim Canan bu hadisin hülasas?n? ?öyle aç?klar: “Burada Rasulullah s.a.v. farkl? bir üslupla ilme te?vik etmektedir. ?lim müslümanlar aras?ndan kald?r?lacakt?r. Ancak bu kald?rma i?i, bilenlerin gö?sünden mucizevî bir tarzda ç?kar?larak de?il, alimlerin birer birer ölmeleriyle olacakt?r. Öyleyse ?slâm ümmeti böyle bir tehlikeyi göz önünde canl? tutarak, tedbirde kusur etmemelidir. Bunun tedbiri de yeni alimlerin yeti?mesi için gayret göstermektir. Mektep ve medreseler açmak, talebelere bar?nak temin etmek, burs vermek, onlar?n ilim gayretlerini art?rmak ve benzeri faaliyetlerdir.”

Büyük alimlerimizden Bedreddin Aynî, hadisten ?u hükümlerin ç?kar?labilece?ini söyler: “Bu hadis, fetvan?n önemine delildir. Bu sebeple ilimsiz fetva üretmeye cüret edenler kötülenmektedir. Ayn? ?ekilde cahilleri lider edinmekten sak?nman?n gereklili?i, bu hadisten anlayaca??m?z hususlar aras?ndad?r.”

Sonuç olarak, müslümanlar ?slâmî ilimleri korumaya ve bu ilimlerle me?gul olmaya gayret göstermekle yükümlüdür. Hak ve hakikat bilgisi alim ile ayakta durur ve anla??labilir. Unutulmamal?d?r ki ilmi geli?tirenler, bugünlere getirenler, geni? kitlelere ö?retenler alimlerdir.

Selim GÜNE? • Temmuz 2009 – 127.Say?

Semerkand Dergisi

[Linkleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] ve Du@ iLe [Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.]

Ptsi	Salı	Çarş.	Perş.	Cuma	C.tesi	Paz
				1	2	3
4	5	6	7	8	9	10
11	12	13	14	15	16	17
18	19	20	21	22	23	24
25	26	27	28	29	30