ZEYDİYYE

Dördüncü imam Zeynelabidin'in oğlu Zeyd'e tabi olan ve imametin Hz. Fatıma'nın çocuklarına ait olduğunu benimseyen Şia'nın bir fırkasıdır. Daha sonra Zeyd'in oğlu Yahya da bu düşünceye tabi olmuştur. Zeydiyye, Şia arasında en mu'tedil ve Ehli Sünnete en yakın olan bir koldur.

Bilindiği gibi Şia fırkalarının ortak fikri olarak imamet nassa dayanmaktadır. Ayrıca imamette veraset ve vesayet geçerlidir. Fakat Zeydiyye bu görüşe katılmamış, imamın Hz. Fatıma'nın neslinden olması, âlim, zâhid, cesur, cömert ve imamlık davasında bulunması gibi temel şartları yeterli kabul etmiştir. Zeydiyye'ye göre, Hz. Peygamber'den sonra en faziletli insan Hz. Ali'dir. Rasûlüllah onu ismen değil vasfen tayin etmiştir. Ancak fazilet yönünden Hz. Ali kadar olmasalar da, ilk iki halifenin tayini de caizdir. Onlara biat eden ashab-ı kiram sebbedilemez. Büyük günah hususunda Mutezile ve Hariciler gibi düşünmektedirler. Bu durumda büyük günah işleyen kimse tövbe etmedikçe cehennemliktir. Amelî konularda Hanefî mezhebine daha yakındırlar. Mest üzerine meshetmek, âdil olsun zâlim olsun herkesin arkasında namaz kılmak ve Ehl-i Kitabın kestiğini yemek caizdir. Mut'a nikâhı ise yasaktır. Görüldüğü gibi Zeydiyye genel olarak usûl-i dinde Mutezileye, fürû'da ise Hanefî mezhebine yakın hareket etmiştir. (F.K.)