TALMUD

Bu kelime İbranice kökenli olup, tetkik anlamına gelmektedir. Yahûdî inancına göre Tevrat'ın biri yazılı diğeri sözlü olmak üzere iki şekli vardır. İşte bu sözlü Tevrat'ın yazıya geçirilmiş şekli daha sonra Mişna olarak ifade edilmiş, onun üzerine yapılan tefsîr ve yorumlara da Talmud denilmiştir. Hz. Musa'ya Tevrat verildiği gibi, ilaveten Tevrat'taki hükümlerin detaylı yorumunu içeren bilgiler de verilmiştir. Hz. Musa bu bilgileri Hz. Harun ve onun çocukları vasıtasıyla kavminin ileri gelenlerine aktarmış, onlar da daha sonrakilere aktarmak suretiyle büyük bir birikim meydana gelmiştir. M.S. I. ve II. yüzyılda da devam eden bu faaliyetin sonunda, "Mişna" ortaya çıkmıştır. Mişna şu bölümlerden meydana gelmektedir: 1- Zirâî hayatla ilgili kanunları ihtiva eden Tohumlar, 2- dinî gün ve bayramları belirleyen, ayrıca bu günlerde yapılması gereken ibadetleri düzenleyen Bayramlar, 3- aile hayatındaki sorumluluğun açıklamasını konu edinen Kadınlar, 4- ceza ve muamelat konularında yol gösteren Zararlar, 5- Kudüs mabedinin günlük ibadet programı ile diğer varlıklardan kıymetlerini belirleyen Kutsal Şeyler, 6- her türlü eşya ile ilgili genel temizlik kurallarını ihtiva eden Temizlik Kuralları'dır.

Yahûdî okullarında genelde bu kitaplar ders olarak okutulmaktadır. "Mişna" üzerinde yapılan yorumlara "Gamera" da denmektedir. Ancak daha çok Talmud olarak anılırlar. Kudüs Talmud'u ve Babil Talmud'u olmak üzere iki Talmud vardır. (F.K.)