ŞEHÂDET

Sözlükte "tanıklık etmek, huzurda olmak, hazır bulunmak, idrak etmek, haber vermek, muttali olmak ve bilmek" anlamlarına gelir. Kur'ân'da; bu kelime çeşitli formalarda 160 defa geçmiş ve bilmek (Âl-i İmrân, 3/18, 70, 86), hazır olmak, yetişmek, tanıklık etmek (Bakara, 2/185, 283), ikrâr etmek (Nûr, 24/6) ve haber vermek (Yûsuf, 12/81) anlamlarında kullanılmıştır. Gözle görülmeyen, ancak Allah'ın bildiği gayb âleminin zıddına şehâdet denilmiştir. Şehâdet, gözle görülebilen, insanlar tarafından bilinip idrak edilebilen varlıklardır (Haşr, 59/22; Mâide, 5/106). Allah, şâhidliğin, adaletle yapılmasını, gizlenmemesini, şâhidlikten imtina edilmemesini, bunun günah ve zulüm olduğunu bildirmiştir (Bakara, 2/140, 282-283). Hukuk dilinde şehâdet; mahkemede her hangi bir olay veya bir konu hakkında bildiği, gördüğü ve muttali olduğu şeyleri birinin lehine diğerinin aleyhine olarak söylemesi, anlatması ve haber vermesidir. Bir kimsenin kendi lehine başkasının aleyhine şâhidlik yapmasına da'va, kendi aleyhine başkası lehine şâhidlik yapmasına ise ikrâr denir. Şâhidlik yapmak dinen farz, şâhidlik yapmamak veya yalancı şâhidlik yapmak ise büyük günahtır.

Bir Müslümanın, Allah yolunda, İslâm uğrunda öldürülmesine de şehâdet denir. Bu anlamda şehâdet kavramı "Allah yolunda öldürülmek" (yüktel fî sebîlillah) şeklinde de ifade edilmiştir (Bakara, 2/154).

Kıyamette kulak, göz, dil, el, ayak ve derilerin kişinin aleyhinde konuşmalarına, yaptığı kötülükleri söylemelerine (Fussilet, 41/20-21; Nûr, 24/24; Yâsîn, 36/65); kâfirlerin küfürlerini ikrar etmelerine de (En'âm, 6/130) şehâdet denilmiştir.(İ.K.)