RÂŞİD-REŞÎD

Doğru yolu bulup girmek, doğru yolu göstermek, öğretmek anlamındaki "r-ş-d" kökünden türeyen râşid, doğru yolda olan, akıllı, bâliğ demektir. Reşîd, râşid kelimesinin mübalağalı şeklidir. Bu iki kelime, Allah'ın sıfatlarındandır.

Râşid sıfatı, İbn Mâce'nin el-esmâü'l-hüsnâ ile ilgili rivâyetinde (Dua, 10), reşîd ise, Tirmizî'nin rivâyetinde geçmiştir (Deavat, 83).

"Râşid" ve "reşîd", doğru yolda olan kimse demektir. Şirk, küfür, nifak, fısk (itaatsizlik) ve isyanı terk edip îmân eden ve sâlih ameller işleyen kimse doğru yoldadır, râşiddir (Hucurât, 49/7). (bk. Rüşd). Allah'ın sıfatı olarak, söz ve fiillerinde isabetli olan, hakîm, doğru yolu gösteren, öğreten; yardımcısı olmadan bütün işleri en güzel bir şekilde yöneten, tedbirli olan demektir.

Allah, akıl ve idrak vererek, ilham ederek, peygamber ve kitap göndererek insanlara doğru yolu, (mümin, 40/38) gösterir. Her ne kadar Kur'ân'da "Allah reşiddir" şeklinde bir âyet yoksa da, Allah'ın doğru yolu gösterici olduğu bir çok âyette bildirilmiştir. Örnek olarak şu âyetleri zikredebiliriz: "De ki: Bana vahyolundu ki, cinlerden bir topluluk Kur'ân'ı dinlediler ve şöyle dediler: Biz harikulâde güzel bir Kur'ân dinledik, O doğru yola (rüşd) iletiyor..." (Cin, 72/1-2); "Kim Müslüman olursa doğru yolu (reşâd) aramış (bulmuş)tur." (Cin, 72/14); "...Bana icâbet etsinler ve bana îmân etsinler, tâ ki onlar doğru yolu bulalar." (Bakara, 2/186); "Dinde zorlama yoktur. Doğruluk (rüşd) sapıklıktan seçilip belli olmuştur..." (Bakara, 2/256). (İ.K.)