LÂİKLİK

Lâik sözlükte "ruhanîlerin yoluna ve cemaatına mensup olmayan kimse, dinî olmayan şey, fikir, müessese, sistem ve prensip" demektir. Lâiklik ise Fransızca kökenli bir kavram olup günlük literatürde kiliseleri her türlü siyasî ve idarî gücü kullanmaktan dışlayan sistem anlamına gelmektedir. Hukuk dilinde lâiklik, devletin din ve mezheplere karşı tarafsız bir vaziyet almasıdır. Bu durumda lâiklik, öncelikle devlet hayatına ait bir hareket ve faaliyet prensibi olarak benimsenmiştir. Ferdin özel ve manevî hayatına müdahale etmediği gibi dindarlığı da dışlamaz. Tersine, çağımızda doğduğu yer olan Avrupa'da görüldüğü gibi, diğer temel hak ve hürriyetlerin yanında, din ve inanç hürriyetini güvence altına almaktadır.

Lâikliğin özünde, dinin ilgi alanını sınırlandırma söz konusu değildir. Özellikle toplumun barış, huzur ve mutluluğuna katkıda bulunması beklenmektedir. Prof. Dr. Ali Fuad Başgil lâiklik konusunda şöyle demiştir: "Bu sistemde ne devlet dine, ne de din devlete bağlanır. Sadece din ve devlet birbirinden ayrılarak her biri muhtar bir vaziyet alır. Ruhanî kuvvetin merkezi mabedtir. Cismanî kuvvetin merkezi de, bugünkü demokratik nizamda, parlamentodur. İşte ruhanî ve cismanî iki kuvvetin bu suretle ayrılması ve her birinin kendine mahsus sahada hükümran olması cemiyette bir itidal ve muvazene ortamı sağlar. Her ikisi de insanın iyiliği, emniyeti, huzur ve rahat içinde yaşaması içindir. Mabed bu hedefe, ferdin iç âlemini, hükümet ise dış münasebetlerini tanzim etmek suretiyle yürür. Ne mutlu o memleketlere ki, toprakları üstünde mabed ile hükümet, aynı yolun bir yolcusu ve iki dost gibi kol kola gider."

Aslında İslâm Dini de tevhid ilkesiyle, varlığı ve beşerî ilişkileri bir bütün olarak algılamaktadır. Onlar arasında kutsal olan ya da olmayan ayırımını yapmaz. Bütün evren kıymetli ve bir mescid kadar kutsaldır. İnsanın gerek düşüncesi gerekse davranışları bir disiplin ürünüdür. O, bireyleri tek bir özde birleştirmek yoluyla insanlar arasında, toplum halinde yaşama sonucu ortaya çıkan eşitsizlikleri kaldıran, başlı başına bir inanç sistemidir. (F.K.)