GANİMET

Sözlükte "bir şeyi zorluk çekmeden almak" anlamına gelen ganimet, terim olarak savaşta düşmandan ele geçirilen her türlü malı ifade etmektedir. Kur'ân-ı Kerim'de ganimetlerin 1/5'inin Allâh'a, Rasûlüne ve onun akrabalarına, yetimlere, yoksullara ve yolculara ait olduğu bildirilmiş (Enfal, 8/41), Hz. Peygamber'in uygulamasında da kalan gaziler arasında taksim edilmiştir.

Fıkıh bilginleri ganimetleri genel olarak, savaş esirleri, arazi ve menkul mallar olmak üzere üçe ayırmışlardır. Savaş esnasında ele geçirilen esirlere nasıl muamele edileceği, düşmanın Müslüman esirlere yaptığı muameleye, hal ve şartlara göre devletin takdirine bırakılmıştır (bk. Esir). Arazî konusunda da, devlete yetki tanınmıştır. Eski sahiplerinde bırakılarak haraç alınabileceği gibi, gazilere de dağıtılabileceği kabul edilmiştir. Menkul mallar ise, 1/5'i âyette belirlenen yerlere harcanmak üzere hazineye alınır, kalanı gaziler arasında taksim edilir. Hanefî mezhebinde, ganimet mallarının helâl olabilmesi için, bir askerî müfreze tarafından ele geçirilmesi gerektiği kabul edilmiştir.

Ganimetlerin taksim edilmesi ve hangi ölçülerde kimlere dağıtılacağı, devlet başkanının bu konudaki yetkileri İslâm hukuk literatüründe tartışılmakla birlikte, getirilen öneri ve tedbirlerin, Müslüman toplumun bu paydan azami ölçüde ve dengeli bir şekilde yararlandırılması, devlet menfaatinin gözetilmesi gayesine matuf olduğu görülür. (İ.P.)