GALAT

Sözlükte "yanılmak, yanılgı, yanlışlık" gibi anlamlara gelen galat, bir fıkıh terimi olarak kasıt unsuru olmaksızın, maksatla irade arasında ortaya çıkan uyuşmazlığı ifade etmektedir. Başka bir deyişle, akit yapılırken akdin unsur, şart ve hükümlerindeki hata şeklinde tanımlanabilir. Bu hatanın esaslı olması, yani akit yapan bilmiş olsaydı, akdi yapmayacağı derecede olması gerekir.

Fıkıh kaynaklarında orta bir yol tercih edilerek, hukukî ilişkilerde güven ve istikrarı muhafaza etmek için, şeklî ve objektif ölçüler esas alınıp gerçek iradeye ve galata itibar edilmemiş; aralarında bir çatışma bulunması halinde dış irade iç iradeye tercih edilmiştir. Bununla birlikte, gerçek iradeye itibar edildiğinde istikrarın zarar görmeyeceği durumlarda gerçek irade dikkate alınmıştır. Buna karşılık, akdi yapan kimsenin, akit esnasında gerçek iradesini açıklayan beyanda bulunması veya bu iradenin herhangi bir yolla anlaşılabildiği durumlarda, galata itibar edilmiştir.

Galatın varlığından söz edilebilmesi için, hukukî işlemin iki taraflı olması ve galatın akdin yapıldığı esnada mevcut bulunan akit konusu üzerinde gerçekleşmiş olması lazımdır. Ayrıca galata itibar edilebilmesi için, açık ve bilinebilir derecede olması gerekir. Bu da ya akdi yapan kişinin akdi inşası sırasında gerçek iradesine açıklık getirmesiyle olur, ya da akit esnasındaki objektif karineler bunu gösterir. Mesela bir tabağı alırken, bu gümüş tabağı şu kadara alıyorum demesi veya bir antikacıdan antika zannederek bir eşyayı alması durumunda aldığı eşyalar gümüş veya antika değilse, bu galata itibar edilir.

Galat akdin konusunda, tarafların kimliğinde veya temel bazı özelliklerinde, kıymette ya da hükümde olabilir. (İ.P.)