FAHİŞ FİYAT

Aşırı yüksek fiyat anlamına gelen bir tabirdir. İslâm'da genel olarak serbest piyasa sistemi benimsenmiş; iktisadî hayatın serbest akışı içinde ve tam rekabet şartları altında fiyatların arz ve talebe göre oluşması tercih edilmiştir. Bu nedenle ticaret mallarında çeşitlerine göre yüzde hesabı ile bir kâr da belirlenmemiştir. Ancak kâr nispetinin çok fazla büyüyüp tüketiciye zarar verici bir durum alması halinde, buna müdahale edilebilir. Aynı şekilde müstahsili, satıcıları ve esnafı zarara sokucu bir ölçüde küçüldüğü zamanda da devlet eliyle yukarıya çıkarılması gerekir.

Fiyatlara müdahale, doğrudan ve dolaylı müdahale olmak üzere ikiye ayrılır. Doğrudan müdahale, fiyatlara narh koymak suretiyle olur. (bk. Narh) Dolaylı olarak müdahale ise, arz ve taleple oynamak, rekabet ortamının oluşturulması, dışarıdan mal istihsali gibi yöntemlerle yapılır. Hz. Peygamber'in ticareti teşvik eden ve mal istihsalini öven hadisleri, dolaylı olarak müdahale yoluyla fiyatların düşürülmesinin tercih edildiğini göstermektedir (İbn Mace, Ticaret, 6).

İslâm'da serbest piyasa sistemi benimsenip, kâr için bir oran belirlenmemekle birlikte, aldatma, malın fiyatı hakkında yanlış bilgi verme, hile yapma, malın kusurlarını gizleme, malı olduğundan fazla methetme gibi şeyler yasaklanmıştır. İslâm hukukçuları, alışverişte fiyat bakımından makul ölçüler içinde fazlalık veya noksanlığı kabul etmekle birlikte, müşterinin rağbeti, ihtiyacı veya bilgisizliğinden yararlanarak yüksek fiyatla satışı hoş karşılamamıştır. (bk. Gabn) (İ.P.)